tasarım ve psikoloji

Side Chair (model DCW) Charles Eames, Ray Eames (American, 1907–1978) 1946. Molded and bent birch plywood and rubber shockmounts, 29 1/2 x 19 x 21 1/2" (74.9 x 48.3 x 54.6 cm)
Şekil-Zemin (figür-fon) İlişkisi: Bütün algılamalarda bir şekil ve zemin ilişkisi vardır. Şekil, bireyin dikkatinin odaklandığı şeydir. Zemin ise şeklin gerisinde kalan dikkat edilmeyen şeydir. Şekil zeminden daha dikkat çekici özelliklere sahiptir. Bazı durumlarda şekil ile zemin yer değiştirebilir.

Yakınlık Yasası: Organizma birbirine yakın olan nesneleri gruplandırarak algılama eğilimindedir.

Benzerlik Yasası: Aynı büyüklük, şekil ve kalitedeki nesneler birbirinden farklı olarak değiş, bir grup olarak gözlenirler.

Tamamlama Yasası: Gestalt kuramına göre tamamlanmamış görüntüler tamammış gibi algılanmakta ve anımsanmaktadır. Bu doğal eğilimin yanı sıra insanlar tamamlanmamış yaşantılarını, tamamlanmış olanlardan daha önce ve daha net bir şekilde anımsama eğilimindedir. Bu eğilime “Zeigarnik etkisi” adı verilir.

Devamlılık (Süreklilik) Yasası: Aynı yönde giden noktalar, çizgiler vb. birlikte gruplandırılarak algılanır. Algısal alanımızda bulunan ve aynı yönde giden birimler birbirleriyle ilişkili görünür. Bu algısal eğilimin adı sürekliliktir. Süreklilik yasası, ani değişikliklerden çok, düz giden sürekliliği algılamaya yöneldiğimizi ifade etmektedir.

Basitlik Yasası: Diğer unsurlar eşit olduğu takdirde birey, daha düzenli ve basit olan nesne ve şekilleri algılama eğilimindedir. Basit ve düzenli bir biçimde organize edilmiş figürleri algılama eğilimindeyiz. Algılamalarımız düzenli, simetrik, düzgün olan iyi bir biçime doğrudur.

Pragnanz Yasası: Her psikolojik örgütlenme “iyi biçim, iyi şekil, iyi bütün” olma eğilimidir. Bir başka deyişler; Her psikolojik oalyın basit, anlamlı ve tam olma eğilimini ifade etmektedir. Pragnanz yasası bir denge yasasıdır.

algısal değişmezlik

Nesne ya da olayların farklı ortamlarda hep aynıymış gibi algılanmasına algıda değişmezlik denir. Bir objeyi koşullar değişmesine rağmen aynı obje olarak görmemize algısal değişmezlik denir. Algıda değişmezlikte, daha önceden edindiğimiz standartlar etkilidir.

Büyüklük değişmezliği: Cisim uzaklığınabakmaksızın aynı büyüklükte görme eğilimine büyüklük değişmezliği denir.

Biçim değişmezliği: Görüş açısı ne olursa olsun, bir nesnenin biçimini değişmeden algılama eğilimine biçim(şekil) değişmezliği denir.

Renk değişmezliği: Cismin ışık koşulları ne olursa olsun aynı renkte algılama eğilimidir. Beyaz at karanlıkta gridir ama beyaz algılarız.

Parlaklık değişmezliği: Bildiğimiz bir nesnenin, ışık koşulları nasıl olursa olsun değişmez bir tona sahipmiş gibi görünmesine parlaklık değişmezliği denir.

algıda seçicilik

Organizma etraftan gelen birçok uyarıcıdan yalnızca bir kısmına dikkat eder ve onları algılar. Buna algıda seçicilik denir.M.C. Escher 'in çalışmalarında Gestalt Yasalarının etkisini görebiliriz.